Hãy cảnh giác với những người luôn miệng nói về nhân nghĩa, tình cảm nhưng âm thầm trục lợi
Trong đời sống xã hội, “nhân nghĩa” và “tình cảm” vốn là những giá trị cao quý, được xây dựng và gìn giữ qua nhiều thế hệ. Người Việt Nam từ xưa đến nay luôn đề cao đạo lý sống, coi trọng nghĩa tình, đặt chữ tín, chữ hiếu, chữ nhân lên hàng đầu. Tuy nhiên, cũng chính vì sự trân trọng này mà không ít kẻ đã lợi dụng, mượn danh nghĩa nhân nghĩa – tình cảm để che đậy âm mưu vụ lợi. Đây là hiện tượng cần phải được cảnh giác, nhận diện và lên án một cách nghiêm khắc.
Lời nói hoa mỹ – tấm màn che ý đồ
Điều dễ nhận thấy là những người có thói quen luôn miệng nói về nhân nghĩa, tình cảm thường rất khéo léo trong lời ăn tiếng nói. Họ giỏi tạo dựng hình ảnh tốt đẹp về bản thân: nào là quan tâm, sẻ chia, hết lòng vì người khác. Họ biết cách đánh trúng tâm lý người nghe bằng những câu chuyện cảm động, những triết lý đạo đức tưởng chừng như thấm đẫm tình người.
Thế nhưng, nếu quan sát kỹ, ta sẽ thấy hành động của họ thường không đi đôi với lời nói. Họ có thể dùng lời lẽ nhân nghĩa để lôi kéo người khác vào sự tin tưởng mù quáng, trong khi mục tiêu thực sự lại là tìm cách trục lợi: lợi ích vật chất, sự ủng hộ, hay một vị thế xã hội nào đó. Chính sự chênh lệch giữa “lời” và “việc” ấy là dấu hiệu cảnh báo đầu tiên.
Đánh vào lòng tin – chiêu thức muôn đời
Trong xã hội, tình cảm và nhân nghĩa luôn được coi là điểm tựa của mối quan hệ con người. Ai cũng mong được đối xử chân thành, ai cũng dễ mềm lòng trước những lời tử tế. Lợi dụng điều đó, những kẻ giả nhân giả nghĩa thường xây dựng “vỏ bọc đạo đức” để tạo niềm tin nơi người khác. Một khi niềm tin đã hình thành, họ dễ dàng thao túng, dẫn dắt, thậm chí buộc người khác phải làm theo ý họ mà không cần cưỡng ép.
Đây là thủ đoạn tinh vi, bởi nó không trực diện mà len lỏi qua cảm xúc, tình cảm. Người bị lợi dụng nhiều khi không nhận ra cho đến khi đã rơi vào thế bị động, mất mát cả về vật chất lẫn tinh thần.
Hệ quả nhãn tiền – mất niềm tin xã hội
Hậu quả lớn nhất không chỉ nằm ở thiệt hại cụ thể mà còn ở sự suy giảm niềm tin giữa con người với nhau. Khi bị lừa gạt bởi những kẻ giả nhân giả nghĩa, nhiều người trở nên cảnh giác cực đoan, không còn tin vào lòng tốt thật sự. Xã hội vì thế dễ trở nên lạnh lùng, khép kín, thiếu sự sẻ chia vốn là nền tảng của đời sống cộng đồng.
Đây là nguy cơ nguy hiểm hơn cả: sự tha hóa đạo đức không chỉ hủy hoại cá nhân, mà còn gặm nhấm dần các giá trị xã hội. Một cộng đồng mất niềm tin lẫn nhau sẽ khó bền vững, khó xây dựng sự phát triển lâu dài.
Cần bản lĩnh để phân biệt
Để không trở thành nạn nhân, mỗi người cần rèn luyện sự tỉnh táo và khả năng phân biệt. Đừng vội tin vào những lời lẽ hoa mỹ, hãy nhìn vào hành động cụ thể. Người thật sự nhân nghĩa sẽ không cần phô trương, họ thể hiện bằng việc làm nhỏ bé nhưng bền bỉ, chứ không bằng những lời sáo rỗng.
Hãy đặt câu hỏi khi thấy ai đó quá hay nói về đạo lý, nhưng hành động lại có dấu hiệu mâu thuẫn. Hãy giữ ranh giới rõ ràng trong các mối quan hệ: tôn trọng tình cảm nhưng không để cảm xúc che mờ lý trí.
Xã hội cần lên án và cảnh tỉnh
Bên cạnh sự cảnh giác của mỗi cá nhân, cộng đồng cũng cần lên án mạnh mẽ những hành vi lợi dụng nhân nghĩa để trục lợi. Sự giả dối, lừa lọc không chỉ là vấn đề đạo đức cá nhân mà còn là nguy cơ gây ra những hệ lụy xã hội. Khi những kẻ ấy bị vạch trần, lên án, và bị loại trừ khỏi sự tin tưởng chung, thì xã hội mới có thể bảo vệ những giá trị chân chính.
---
Kết luận
Nhân nghĩa và tình cảm là những giá trị không thể thiếu của đời sống. Nhưng cũng chính vì chúng cao quý mà càng dễ bị lợi dụng. Chúng ta cần tỉnh táo để phân biệt đâu là lòng tốt thật sự, đâu chỉ là lời nói ngọt ngào nhằm trục lợi. Cảnh giác không có nghĩa là mất niềm tin, mà là biết đặt niềm tin đúng chỗ. Chỉ khi đó, xã hội mới giữ được sự trong sáng, con người mới có thể sống chân thành với nhau, và những kẻ giả nhân giả nghĩa mới không còn đất sống.
Lg. Hoàng Huy
